SẮC MÀU TỨ PHỦ - NÉT ĐỘC ĐÁO CỦA VĂN HÓA VÀ TÍN NGƯỠNG

-
Sắc màu Tứ phủ
“Để chứng tỏ là hồn đã hiện lên, ông Đồng bà Cốt mặc quần áo của hồn, nói lời của hồn và hành động như hồn hành động” (Maurice Durand). Nếu Thần linh chính là linh hồn của Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ thì hệ thống trang phục chính là yếu tố tạo nên sự độc đáo, nét hấp dẫn cũng như màu sắc tâm linh trong nghi lễ hầu đồng - hình thức Tiên Thánh Tứ phủ nhập đồng ảnh bóng vào thanh đồng, tái hiện hình tượng của Tiên Thánh giáng hạ trần gian.

Tín ngưỡng Thờ Mẫu Tứ Phủ là tín ngưỡng nội sinh độc đáo, hình thành mang theo những đặc điểm đời sống sinh hoạt và tinh thần của người Việt. Sự đa dạng của văn hóa vùng miền đã tạo nên nét phong phú cho bức tranh tín ngưỡng, khi mà mỗi vị Thánh lại một huyền tích riêng, hình mẫu khác nhau, tạo nên những cách tái hiện khác biệt trong hoạt động “Hầu đồng”, mà rõ nét nhất là qua hệ thống trang phục đặc sắc.

Tứ phủ tượng trưng cho 4 khía cạnh của cuộc sống, được biểu trưng bằng 4 màu tiêu biểu nhất theo quan niệm dân gian gồm màu đỏ của Thiên phủ, Thượng ngàn màu xanh, Thoải phủ màu trắng và Địa phủ là màu vàng. Bên cạnh 4 sắc chính được sử dụng, màu đen có xuất hiện như yếu tố phụ, làm nền cho những bộ quần áo bên trong. Ngoài ra còn có những màu chàm, lam, lục, tím (xuất hiện ở các giá Thánh bản địa và hàng Thánh cô).

Hệ thống Thần linh đồ sộ của Đạo Mẫu được hình thành có sự đan xen hài hòa giữa nam và nữ, trải qua thời gian dài phát triển gắn liền với sự phát triển của xã hội, hình ảnh của các Ngài trong suy nghĩ con người càng được hoàn thiện hơn. Như quan niệm xưa, Thánh là bậc bề trên, là người đến vua còn phải kính trọng, nên trang phục hầu thánh thường mang đặc trưng của quan tước quý tộc phong kiến. Hình ảnh của những chiếc áo gấm thêu bối tử, thủy ba, ổ chữ Phúc hay hổ phục, đầu đội khăn xếp lưng quấn dải khăn thêu rồng chầu nhật nguyệt cùng khánh vàng đeo cổ trở thành nét đặc trưng tiêu biểu cho những giá hầu Thánh Nam.

Đối với các Thánh nữ trang phục có phần phong phú, đa dạng hơn. Phần là do số lượng Thánh Nữ lớn hơn, đồng thời sự xuất thân của các Ngài cũng đa dạng hơn rất nhiều. Tuy nhiên, về cơ bản, vẫn có áo dài (với màu sắc, kiểu dáng khác nhau phù hợp với từng phủ, từng bậc), ngoài ra có những loại áo đặc trưng của vùng miền như áo tứ thân, chân váy đụp hoặc chân quấn xà cạp, đặc trưng của đồng bào dân tộc vùng cao. Ngoài ra, thanh đồng khi hầu Chầu Bà hoặc Thánh Cô còn có các loại khăn, dải khăn quấn đầu, dây lưng, khăn quàng cổ, quạt lông nhiều màu sắc, đồ trang sức tôn lên dáng vẻ kiêu kỳ quý phái, không ai giống ai của các Ngài.

Nếu “Hầu đồng” khi xưa đơn sơ với áo dài trắng, khăn xếp đai vải thì nay, cùng với sự phát triển của kinh tế-xã hội, độ tỉ mỉ và cầu kỳ của trang phục đối với nghi lễ quan trọng của tín ngưỡng càng được quan tâm. Qua bàn tay tài hoa của nghệ nhân làng thêu Đông Cứu nổi tiếng, những bộ quần áo được sử dụng trong “Hầu đồng” không chỉ tôn lên giá trị nghệ thuật độc đáo của Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ, mà còn góp phần duy trì và phát huy vẻ đẹp cổ truyền của nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc Việt.

mau.

Nhận xét

Đăng nhận xét

Bài đăng phổ biến từ blog này

DẤU ẤN CUNG ĐÌNH NƠI CÕI THÁNH

-
Hình ảnh
Thần tiên là thế giới mà người phàm không tới được, cũng như hoàng cung trong thời đại phong kiến, nơi chẳng dân thường nào có cơ hội bước vào. Bởi vậy, trong quan niệm xưa, cung điện là nơi chứa những điều tốt đẹp nhất, quý giá nhất, và trang phục của bậc vương tôn quý tộc cũng là những bộ trang phục sang trọng, chỉ những bậc thiên kim công tử, dòng dõi quyền quý mới có thể được mặc. Đó là cơ sở để phân biệt giai cấp và chứng tỏ vị thế trong xã hội. Chính từ những góc nhìn đời thường đó, nhân dân đã xây dựng hình tượng của những vị thánh cho riêng mình. Thánh là bậc bề trên ngự nơi “Phủ, điện”, thân mặc áo bào, thắt đai dùng nét, đeo kim bài... Đó chính là những yếu tố cung đình ảnh hưởng chi phối và tạo nên hình ảnh không chỉ của riêng Tín ngưỡng Thờ mẫu Tứ phủ mà trong rất nhiều loại hình tôn giáo, tín ngưỡng khác tại Việt Nam. Là loại hình diễn xướng dân gian được hình thành song song với quá trình phát triển của Tín ngưỡng từ dưới thời Hậu Lê, các yếu tố trong nghi...
Đọc thêm

TÍN NGƯỠNG THỜ MẪU TỨ PHỦ - NÉT ĐẸP VĂN HÓA MANG GIÁ TRỊ NHÂN LOẠI

-
Hình ảnh
“Lên đồng”? “Hầu bóng”? Hay “Hầu đồng”? Hình ảnh Tín ngưỡng Thờ Mẫu xưa Có lẽ, là người Việt Nam, ai trong chúng ta đều từng có hơn một lần trong đời nghe thấy những từ ngữ ấy. Nhiều người cho rằng đó là một nghi lễ khá trừu tượng và quyền năng, chỉ có thể tồn tại trong sách vở và không hề có thực; hay đó là những câu chuyện mà ta chỉ được nghe chứ không hề được tận mắt chứng kiến. Đó còn là những câu chuyện ma mị, kích thích sự tò mò của con người về một chốn thiêng nơi cõi thực. Vậy những người trần mắt thịt như chúng ta, phải chăng luôn thắc mắc tín ngưỡng tâm linh này được bắt nguồn từ đâu, đã phát triển như thế nào để không chỉ những tín đồ của đạo Mẫu tôn sùng mà còn khiến cả những người không thờ Mẫu cũng phải sùng bái và kính trọng? Tín ngưỡng thờ Mẫu là loại hình tín ngưỡng dân gian thuần Việt, có lịch sử lâu đời và không ngừng biến chuyển để thích ứng với sự thay đổi của xã hội. Đạo Mẫu trong văn hóa của người Việt là việc tôn thờ và sử dụng hình ảnh người mẹ ...
Đọc thêm

"KHĂN CHẦU AÓ NGỰ" - NÉT ĐẸP TRUYỀN THỐNG VÀ SỰ BIẾN ĐỔI CỦA THỜI ĐẠI

-
Hình ảnh
“Chiếc áo không làm nên thầy tu” nhưng trang phục hầu đồng lại chính là yếu tố quan trọng, góp phần tạo nên nét linh thiêng trong nghi lễ và sự thăng hoa của các Thanh đồng. Không phải ngẫu nhiên mà trang phục hầu đồng lại được nhân dân ta tôn kính, gọi với một cái tên thật mĩ miều là “khăn chầu áo ngự”. Với tâm niệm các Ngài là bậc bề trên, tôn quý, trang phục được dùng để hầu Thánh thường là những bộ khăn áo mang đậm tính cung đình, thể hiện được phong thái tôn quý của nhà Thánh, được các Thanh đồng cất giữ rất cẩn thận và có nghi thức khai quang trước khi mỗi giá hầu. Sự chú trọng và cầu kì về khăn áo không chỉ thể hiện được tấm lòng tôn kính của con người với bậc bề trên, mong muốn mang đến những điều tốt đẹp nhất khi thực hiện nghi lễ, mà thông qua những chi tiết và hoa văn, chúng ta còn thấy được nét văn hóa truyền thống độc đáo rất riêng của người dân đất Việt được truyền lại từ bao đời. Tranh sơn mài của hoạ sĩ Trần Tuấn Long Tập tục Thờ Mẫu Tứ phủ bắt đầu có sự hình ...
Đọc thêm